Nicolaes van Helt Stockade
Twee krijgshaftige vrouwen, beiden met helm en borstkuras, geven elkaar de hand. Wie ze zijn valt af te lezen aan de schilden naast hen, aan de gebouwen op de achtergrond en de drie grote, mannelijke figuren op de voorgrond. Als Roma en Batavia zijn ze de personificaties van de Romeinen en de Bataven, die hun bondgenootschap met een handdruk bezegelen.
## Romeins verleden verbeeld Roma (links) is uitgedost als een Romeinse legerleider. Naast haar houdt een putto een eenvoudig schild overeind met daarop de letters SPQR, de afkorting voor Senatus Populusque Romanus (Senaat en volk van Rome). Batavia is veel vrouwelijker gekleed en draagt haar pantser over een lang gewaad dat tot op haar voeten reikt. Ze laat haar linkerhand rusten op een schild in een barokke lijst met daarop de Gelderse leeuw. Het landschap op de achtergrond toont links de Engelenburcht in Rome en rechts de Valkhofburcht in Nijmegen. De figuren op de voorgrond zijn riviergoden, volgens Romeinse traditie uitgebeeld met vaten waaruit water stroomt en met kransen van waterplanten op hun hoofd. Ze verbeelden de Tiber, links, en de grote rivieren die door het woongebied van de Bataven stromen. ## 'Vrede is het hoogste goed' De godin van de Vrede houdt kransen boven de hoofden van Roma en Batavia, die verder worden vergezeld door de personificaties van het Gezag, met boek en speer, en de Voorzichtigheid, met een spiegel in haar linkerhand. Rechtsboven zweven twee putti die een banderol ophouden met de tekst pax optima rerum (Vrede is het hoogste goed). Het schilderij is gemaakt voor het Nijmeegse stadhuis, dat kort na het midden van de 17de eeuw werd gerenoveerd. De in Nijmegen geboren schilder Nicolaas van Helt Stockade kreeg vermoedelijk in 1665 de opdracht een schoorsteenstuk te vervaardigen dat betrekking had op het Romeinse verleden van de stad. ## Opmerkelijke keuze Het is helaas niet duidelijk in hoeverre het stadsbestuur zich met de precieze keuze van het thema heeft beziggehouden. Opmerkelijk is die echter wel. In dezelfde tijd dat Amsterdam het nieuwe stadhuis op de Dam door beroemde schilders liet decoreren met grote schilderwerken over de vrijheidszin van de Bataven en hun opstand tegen de Romeinen, koos men in Nijmegen voor het bondgenootschap dat tussen beide volken heeft bestaan. Het schilderij propageert bovendien het belang van vrede en goede verstandhoudingen. Na verloop van tijd raakte de feitelijke thematiek overigens in de vergetelheid. Tot ver in de 20ste eeuw zag men in het doek een 'allegorie op de Vrede van Nijmegen' of een verbeelding van de 'vereniging van Nijmegen met de Zeven Provinciën'.