Collectie Gelderland

schepel, cylindervormige bak van hout in ijzeren raamwerk met wapen van Zaltbommel en jaartal 1726

Cylindervormige bakken uit hout, gevat in een ijzeren raamwerk, bestaande uit een ijzeren bovenband en zes platte stijlen, waarvan er drie als poten fungeren. Houten bodem, met ijzerbandwerk versterkt. Over de open bovenkant een platte, liggende ijzeren band, welke in het midden steunt op een verticale staaf, die met het midden van de bodem is verbonden. Aan de zijkant het wapen van Zaltbommel met het jaartal 1726 Men kende verschillende schepels en wel de Groninger, Steenwijker, Zwolse en Amsterdamse schepel, alle enigszins verschillend van inhoud, meestal een vierde deel van een MUD of 70 kg. Volgens anderen slechts 10 liter. Met schepels tegelijk betekende bij grote hoeveelheden. Vandaar de zegswijze "Met schepels winnen en met schepels verteren". Mondejsmaat verdienen en met handenvol uitgeven. Vader Cats maakte ervan: "Een vrouw draegt meer uyt een lepel als een man inbrengt met een schepel". Vader Cats kan dan wel zeer wijs zijn geweest, maar wij zouden er niet graag de zegsman van zijn. Tegenwoordig zou men zeggen: "Een vrouw met een gat in haar hand". In de Zaanstreek kende men de uitdrukking "Er is een gat in de schepel". Dat betekende "Het op te scheppen graan is op".