Collectie Gelderland

Jacques de Beaulieu (1651-1714)

Geschilderd portret en face uit circa 1699 voorstellend Frère Jacques de Beaulieu de vermaarde steensnijder of chirurgijn. Geboren 1651 te l'Etondonne Zuid Frankrijk, overleden op 7-12-1714. Afgebeeld vanaf zijn heup, staand naast een tafel waarop een aantal urologische instrumenten liggen, attributen van een lithotomis. In zijn rechterhand heeft hij een medisch instrument, linkerarm gebogen. Gekleed in een bruin quasi-religieus gewaad, met zwarte cape en een breedgerande bruine hoed. Op de achtergrond 'Gezicht op Zutphen' met de toren van de Sint Walburgiskerk. Tekst van Johannes Lomeier onder portret in cartouche: LAPILLE DIRE CARNIUEX MORTALIUM ET DURE TORTOR HERNIA HIC FIGIT ARTIFEX MALIS GRASSANTIBUS IMMANITATI TERMINUM. Rechts hiervan: MIRA SICANS MANUS SED HANC GAUDENTIBUS AEGRIS STUPENT MACHAONES. JOH: LOMEIER. PANXCIT. / THEODIA LONEN PINXIT. Vertaling: Kleine niersteen, jij wrede beul jij gesel der mensheid en hardvochtige folteraar-liesbreuk Hier maakt op kundige wijze, temidden van het leed, dat plaatsvindt aan alle ellende een einde een wonderen verrichtende hand, waarover terwijl zich verheugen de zieken versteld staan de doktoren Op jeugdige leeftijd ging Jacques de Beaulieux in de leer bij de Italiaanse lithotomist (blaassteensnijder) Pauloni. Steen- of keisnijders waren rondtrekkende 'dokters', die met de zogenaamde steensnede mensen van hun blaasstenen afhielpen. Tien jaar lang trok de Beaulieu opererend door de Franse Provence. In 1697 werkte hij enige tijd in Parijs, maar in hetzelfde jaar moest hij deze stad ontvluchten wegens zijn twijfelachtige methodes en gebrekkige anatomische kennis. Jarenlang trok hij door West- en Zuid-Europa en werkte o.a. in Aken, Leiden, Den Haag, Den Bosch en Zutphen. Vanaf 1690 verrichtte De Beaulieu zijn operaties gratis. In dat jaar moet hij een soort bekering hebben ondergaan, waarbij hij een gelofte armoede en kuisheid aflegde. Hij ontving talloze blijken van waardering, ook al waren de resultaten niet altijd even goed. Zo werd in Zutphen dit portret voor hem geschilderd door de Zutphense schilder Theodor van Loonen.